Sc�al an Bh�id Bhig

T� s� r�ite gur saintr�ith na gCeilteach � an d�il san �iginnteacht, mar at� l�irithe ina gcuid saothar eala�ne ach go h�irithe.

S� s�r-thaispe�ntas na saintr�ithe sin 'An Taisce Bhroighter', cnuasach bre� earra� �ir �n gc�ad aois Roimh Chriost, a fuarthas sa riasc ar bhruach Loch Feabhail. Mar is gn�th sa chine�l eala�ne seo t� s� teib� (saintr�ith choitianta ar fud an domhain Cheilteach ar fad), ach t� siombalachas ann ag an am c�anna.

Bh� br�isl�id agus seodra eile sa dtaisce, agus ina measc bh� mionsamhail �rthach seoil le naoi dtochta, agus coire; earra� a bhain le Dia na Farraige, Manann�n Mac Lir de r�ir cos�lachta bh� seisean cothrom le Poseidon n� Neptune agus ba �obairt� mh�ideacha chuige an d� earra sin.

an Bh�id Bhig N� fada tar �is na taisce a fhionnt� n� go raibh s� i sheilbh ag Iarsmalann na Breataine i Londain, ach m� bh�, chuir Acadamh R�oga na h�ireann c�is dleatach ina n-aghaidh chun � a fh�il ar ais. Aisteach go leor, b'� an dl�od�ir Edward Carson a chuir an c�s i l�thair na c�irte agus a bh�aigh; an fear c�anna a th�inig chun tosaigh sa bhfeachtas i gcoinne F�in Rialais a ba ch�is leis an deighilt idir An T�ischeart ina bhfuarthas an taisce ar dt�s, agus Poblacht na h�ireann ina bhfuil s� anois.

San am sin a dheineadh na sampla� iontacha seo de eala�n na gCeilteach, bh� sean-thaith� ar �irinn ag na longa tr�d�la a bh� ag feidhmi� ar ch�sta na hEorpa. An Ghaeilge a bheadh � labhairt ag an gcearda� �iti�il a dhein iad agus b'fh�idir, beag�in�n Laidine a d'fhoghlaimeodh s� �na tr�d�laithe miotal l�mhara. C� go mbeadh �it na h�ireann sa domhan incheaptha ar eolas aige, n� m�ide gur fear m�r l�inn �, ach � a bheith oilte ina cheard f�in.

N'fheadar ar shamhl�dh s� riamh go dtiocfadh l� a nochtfa� a earra� ar�s dh� mh�le bliain n� ba dh�ana�, agus go mbeadh �it l�rnach ag torra� a chuid oibre i mbaili�ch�n saothair th�bhachtacha na t�re?

Griangraif � Iarsmalann N�isi�nta na h�ireann
Aistrithe �n mB�arla ag Criost�ir � Maonaigh